Yasanın Temel Değişiklikleri ve Yürürlüğe Giriş Tarihleri

Yasa, “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” olarak anılan 6306 Sayılı Kanun'da köklü değişiklikler içeriyor ve Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir
Ayrıca, 5 Kasım 2024’te kabul edilen 7534 Sayılı Kanunla, imar, yapı denetimi ve kentsel dönüşüm alanlarında önemli düzenlemeler yürürlüğe girmiştir. Bazı hükümler 12 Aralık 2024’te, bazıları ise 12 Haziran 2025’te yürürlüğe girecektir 2. Karar Mekanizmelerinde Değişim – “50+1” Esası
Yeni yasal düzenleme ile önceki “3’te 2” (yüzde 66,7) çoğunluk gerekliliği “50 % +1” olarak değiştirilmiştir. Bu, karar süreçlerini hızlandırmayı amaçlamaktadır
Ancak bu durum bazı uzmanlar tarafından, azınlığın haklarının göz ardı edilmesine ve mülkiyet hakkı ihlallerine yol açabileceği gerekçesiyle eleştirilmektedir

Riskli Yapı Tespiti ve Yıkım Süreci

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, riskli yapı tespitini ya maliklerin talebi üzerine, ya da belirli süre sonunda kendi tespit imkanlarıyla gerçekleştirebilecektir. Bu tespitler, zorunlu durumlarda ilgili kurumlarca yapılacaktır.

Riskli bulunan yapılar için mal sahiplerine 90 gün içinde tahliye ve yıkım süresi verilir. Süreyi doldurmazlarsa, bu işlemler kolluk kuvvetleri aracılığıyla yapılabilir

“Rezerv Alan” Tanımlamasının Genişletilmesi

Yasada “rezerv yapı alanları” ifadesi yeniden tanımlanmış, daha önce sadece boş alanlar kapsamına girerken, artık mevcut yerleşim alanları da dahil edilmiştir.

Bu kapsamda ilan edilen alanlarda, riskli yapılar 90 gün içinde boşaltılmak ve yıkılmak zorundadır. Mal sahipleri için yeni yerlerde konut sağlama imkânları da oluşturulmuştur

Kurumsal Yapılanma: Kentsel Dönüşüm Başkanlığı

Yasa ile birlikte, kentsel dönüşüm süreçlerini yönetmek üzere Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kurulmuştur; bu kurum riskli bina tespiti ve proje süreçlerinde yetkili olacaktır.

Aynı zamanda, Urban Transformation Presidency’nin özel bütçeye sahip olarak yapı denetimi süreçlerini hızlandıracağı belirtilmiştir

Uygulamadaki Fırsatlar ve Eleştirilen Yönler

Fırsatlar:

  • Karar alma süreçlerindeki çoğunluk eşiğinin düşürülmesiyle dönüşüm projeleri hız kazanabilir.
  • Finansal destek, kira yardımı ve vergi muafiyetleri gibi vatandaş odaklı uygulamalar öne çıkmaktadır
  • Deprem riskine karşı daha sıkı denetim ve sürdürülebilir kentleşme politikaları benimsenmiştir